Wet DBA

De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) is ingevoerd door de Nederlandse overheid om meer duidelijkheid te bieden over de arbeidsrelatie tussen opdrachtgevers en zelfstandigen (zzp’ers). Het doel van de wet is om schijnzelfstandigheid tegen te gaan en te voorkomen dat zelfstandigen eigenlijk verkapt in loondienst werken, zonder de bijbehorende werknemersrechten en plichten.

Wet DBA

De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) is in 2016 ingevoerd door de Nederlandse overheid om meer duidelijkheid te bieden over de arbeidsrelatie tussen opdrachtgevers en zelfstandigen (zzp’ers). Het doel van de wet is om schijnzelfstandigheid tegen te gaan en te voorkomen dat zelfstandigen eigenlijk verkapt in loondienst werken, zonder de bijbehorende werknemersrechten en plichten.

Kernpunten van de wet DBA

De onderstaande tabel biedt een overzicht van de belangrijkste kernpunten van de Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) vanaf 1 januari 2025. Het vergelijkt situaties waarin een individu als zzp’er kan werken en wanneer er sprake is van schijnzelfstandigheid, wat betekent dat de arbeidsrelatie eigenlijk onder een dienstbetrekking valt.

Kernpunt	Mag niet als zzp'er werken	Mag wel als zzp'er werken
Gezagsverhouding	Werkt onder directe leiding en toezicht van de opdrachtgever. De opdrachtgever bepaalt hoe het werk wordt uitgevoerd en controleert het resultaat continu.	Werkt zelfstandig zonder sturing of toezicht. De zzp'er heeft zelf de vrijheid om te bepalen hoe het werk wordt uitgevoerd.
Ondernemersrisico	Geen ondernemersrisico: De zzp'er heeft een vast tarief, ontvangt een vergoeding ongeacht het resultaat, en de opdrachtgever draagt de meeste kosten.	Ondernemersrisico is aanwezig: De zzp'er investeert eigen middelen, maakt kosten (zoals reiskosten, verzekeringen, materialen) en krijgt mogelijk niet betaald als het werk niet goed wordt afgerond.
Vervangbaarheid	De zzp'er kan niet zomaar door iemand anders worden vervangen zonder de toestemming van de opdrachtgever, wat wijst op een sterkere gezagsverhouding.	De zzp'er kan zich vrij laten vervangen door een andere professional of onderaannemer zonder dat de opdrachtgever hierop direct invloed heeft.
Integratie in de organisatie	De zzp'er werkt net als werknemers van de opdrachtgever, heeft een vaste werkplek, vaste werktijden, en neemt deel aan teamvergaderingen. Dit wijst op integratie in de organisatie.	De zzp'er staat buiten de organisatie, werkt bijvoorbeeld vanuit een eigen kantoor en op eigen tijdstippen, en heeft geen vaste rol binnen het bedrijf.
Duur van de overeenkomst	Er is sprake van een lange relatie waarbij de zzp'er vrijwel alleen voor één opdrachtgever werkt, en daardoor sterk afhankelijk is van deze relatie voor inkomen.	De zzp'er heeft meerdere opdrachtgevers en verdeelt het werk over verschillende projecten, wat wijst op onafhankelijkheid.
Werkmaterialen	De opdrachtgever voorziet de zzp'er van alle benodigdheden zoals apparatuur, werkplekken en software. De zzp'er draagt niet bij aan de kosten of de aanschaf van deze materialen.	De zzp'er gebruikt eigen materialen, zoals laptops, gereedschap, of software, en draagt zelf de verantwoordelijkheid voor eventuele onderhoud of vervanging.
Betaling bij ziekte	De opdrachtgever betaalt door bij ziekte, wat wijst op een werkgever-werknemerrelatie. Dit geeft zekerheid voor de zzp'er maar schaadt de onafhankelijkheid.	De zzp'er ontvangt geen doorbetaling bij ziekte en draagt zelf de risico’s van ziekte en arbeidsongeschiktheid.
Concurrentiebeding	De zzp'er heeft een concurrentiebeding of geheimhoudingsbeding dat sterk lijkt op dat van een werknemer, wat zijn vrijheid om voor andere opdrachtgevers te werken beperkt.	De zzp'er heeft geen concurrentiebeding of er is slechts een lichte beperking opgelegd, waardoor hij/zij vrij is om opdrachten voor anderen aan te nemen.
Fictieve dienstbetrekking	Er is sprake van een fictieve dienstbetrekking als de zzp'er werkzaamheden verricht die in een normale arbeidsverhouding zouden vallen (zoals vaste werktijden, werkinstructies, etc.).	Geen sprake van fictieve dienstbetrekking. De zzp'er wordt behandeld als een onafhankelijk ondernemer, met volledige vrijheid over hoe de werkzaamheden worden uitgevoerd en geen vaste arbeidselementen.

Zorgeloos samenwerken met zzp'ers? Laat je adviseren door Sterrk.

Als ondernemer of opdrachtgever wil je graag werken met zelfstandigen (zzp’ers) zonder je zorgen te maken over complexe regelgeving. De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) heeft als doel om schijnzelfstandigheid tegen te gaan, maar zorgt in de praktijk vaak voor onzekerheid. Wat is nu precies de relatie tussen jou en de zzp’er? Is er mogelijk sprake van een verkapt dienstverband? En hoe zorg je ervoor dat jouw samenwerking voldoet aan de regels, zonder onnodige risico’s?

De consultants van Sterrk staan klaar om je hierin te begeleiden, wij kunnen jou als opdrachtgever of zzp’er op een heldere en praktische manier adviseren.

Veelgestelde vragen over de Wet DBA

Wat is de Wet DBA?

Hoe werkt de Wet DBA?

De Wet DBA vervangt de oude VAR-verklaring en stelt dat de verantwoordelijkheid voor het correct inrichten van de arbeidsrelatie niet alleen bij de zzp’er ligt, maar ook bij de opdrachtgever. Dit betekent dat beide partijen moeten kunnen aantonen dat er geen sprake is van een verkapt dienstverband. Dit kan bijvoorbeeld door samen te werken op basis van een goedgekeurd modelcontract dat door de Belastingdienst is opgesteld of beoordeeld.

Waarom is de Wet DBA belangrijk?

De Wet DBA is bedoeld om te voorkomen dat zzp’ers, vaak tegen hun wil, te maken krijgen met dezelfde verplichtingen als werknemers, terwijl ze niet dezelfde rechten hebben, zoals ontslagbescherming of sociale zekerheid. Tegelijkertijd biedt de wet bescherming aan opdrachtgevers, mits zij zich aan de richtlijnen houden, zodat zij niet achteraf geconfronteerd worden met naheffingen van loonheffingen en sociale premies.

Wat is schijnzelfstandigheid?

Schijnzelfstandigheid houdt in dat een zzp’er feitelijk werkt als een werknemer, maar niet als zodanig wordt behandeld. Hierdoor heeft de zzp’er geen recht op werknemersrechten zoals loondoorbetaling bij ziekte, ontslagbescherming of sociale verzekeringen. De Wet DBA is erop gericht dit te voorkomen.

Wie is verantwoordelijk voor naleving van de Wet DBA?

De verantwoordelijkheid ligt zowel bij de opdrachtgever als bij de zzp’er. Beide partijen moeten kunnen aantonen dat er geen sprake is van een dienstverband. Dit kan door het gebruik van een goedgekeurde modelovereenkomst of door duidelijke afspraken te maken die bewijzen dat de zelfstandige positie legitiem is.

Wat is een modelovereenkomst?

Een modelovereenkomst is een door de Belastingdienst goedgekeurde overeenkomst die bedrijven en zzp’ers kunnen gebruiken om hun arbeidsrelatie te formaliseren. Het doel van deze overeenkomsten is om ervoor te zorgen dat de arbeidsrelatie niet wordt gezien als een dienstbetrekking. Dit helpt de opdrachtgever om de risico’s van naheffingen en boetes bij schijnzelfstandigheid te vermijden.

De modelovereenkomst legt vast dat:

De zzp’er zelfstandig werkt en geen gezagsverhouding heeft met de opdrachtgever.
De zzp’er ondernemersrisico draagt.
De zzp’er niet geïntegreerd is in de bedrijfsvoering van de opdrachtgever.

Wat zijn veelgemaakte fouten bij modelovereenkomsten?

Hoewel het gebruik van een modelovereenkomst nuttig is, zijn er enkele veelgemaakte fouten die kunnen leiden tot problemen bij de Belastingdienst. Hier zijn enkele situaties waarin modelovereenkomsten niet goed werken:

Praktijk wijkt af van de overeenkomst: Het grootste risico is dat de afspraken op papier wel voldoen aan de eisen van de Wet DBA, maar de feitelijke uitvoering niet. Als een opdrachtgever bijvoorbeeld op papier geen gezagsverhouding heeft, maar in de praktijk wel aanstuurt en controleert, dan kan de Belastingdienst alsnog besluiten dat er sprake is van een dienstverband.
Te lange contractduur met één opdrachtgever: Als een zzp’er langdurig (bijvoorbeeld meerdere jaren) exclusief voor één opdrachtgever werkt, kan dit worden gezien als afhankelijkheid. Dit kan wijzen op een verkapte dienstbetrekking, zelfs als een modelovereenkomst wordt gebruikt.
Verkeerd type overeenkomst voor de sector: Het is belangrijk om het juiste type modelovereenkomst te kiezen. Een algemene modelovereenkomst werkt bijvoorbeeld minder goed in sectoren zoals de zorg of bouw, waar specifieke afspraken over verantwoordelijkheden en gezagsverhoudingen belangrijk zijn.

Waarom kiezen voor Sterrk voor advies over de wet DBA?

Specialisten in arbeidsrecht en freelancers

Onze consultants hebben uitgebreide kennis van de Wet DBA en hoe deze van invloed is op de relatie tussen zzp'ers en opdrachtgevers.

Up-to-date kennis van de laatste ontwikkelingen

De Wet DBA is voortdurend in beweging, en de handhaving wordt regelmatig uitgesteld of aangepast.

Voorkom boetes en naheffingen

Een verkeerde inschatting van de arbeidsrelatie kan leiden tot vervelende naheffingen en boetes van de Belastingdienst. Wij helpen je dit te voorkomen.

Waarom kiezen voor Sterrk voor advies over de Wet DBA?